Pozytywne przewartościowanie jest niezwykle skuteczną strategią radzenia sobie ze stresem. Przyczynia się do wywołania emocji pozytywnych pomimo doświadczenia sytuacji stresującej, a emocje pozytywne odgrywają kluczową rolę w procesie rozwiązywania trudnych sytuacji, będących źródłem stresu.
Na przykład sytuacja, w której ktoś narusza nasze granice, może być postrzegana jako okazja do ćwiczenia asertywności, a nie jedynie jako źródło frustracji. Dzięki stosowaniu strategii pozytywnego przewartościowania zyskujemy poczucie sensu naszych doświadczeń. W efekcie zaczynamy rozumieć, że trudne doświadczenia nie są po to, by było nam w życiu ciężej, lecz po to, abyśmy mogli dalej rozwijać się, nabywać nowe umiejętności, doceniać to, co mamy i cieszyć się swoim życiem.
Życie całkowicie pozbawione stresu nie jest możliwe. Choć możemy starać się unikać stresujących dla nas sytuacji i możemy pracować nad zwiększeniem własnej odporności na stres, to nie uda się nam całkowicie uniknąć sytuacji trudnych. Doświadczenie stresu prowadzi do utraty części własnych zasobów. Strategia pozytywnego przewartościowania umożliwia ich odzyskanie. Odzyskiwanie utraconych zasobów staje się możliwe właśnie dzięki wzbudzeniu emocji pozytywnych. Gdy dzięki przewartościowaniu zaczyna dostrzegać się sens trudnego doświadczenia, można odczuć nawet wdzięczność za to, co się wydarzyło.
Stosowanie strategii pozytywnego przewartościowania nie zawsze jest łatwe. Niektóre doświadczenia są źródłem tak wielkiego cierpienia, że wydaje się wręcz niemożliwe spojrzenie na nie z innej perspektywy i dostrzeżenie w nich czegoś pozytywnego. Nie oznacza to jednak, że w takich sytuacjach użycie tej strategii nie jest możliwe. Można z niej korzystać w każdej sytuacji, choć trzeba pamiętać, by nie stosować jej na siłę, ani też po to, by uciec od trudnych emocji. Wspierając innych w trudnych sytuacjach także nie należy naciskać na pozytywne przewartościowanie stresujące zdarzenia i poszukiwanie pozytywnych aspektów bolesnego doświadczenia. Pozytywne przewartościowanie jest strategią, z której niejednokrotnie możemy skorzystać dopiero na kolejnych etapach procesu radzenia sobie. W pierwszej kolejności należy otworzyć się na doświadczane emocje i pozwolić sobie na ich przeżycie. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji bardzo trudnych budzących niezwykle silne negatywne emocje, gdzie zbyt szybkie stosowanie pozytywnego przewartościowania mogłoby stać się formą zaprzeczania prowadzącą do tłumienia negatywnych emocji.
Strategia pozytywnego przeformułowania często nie kończy procesu radzenia sobie ze stresem. Często prowadzi do uruchomienia następnej strategii, której celem będzie rozwiązanie istniejącego problemu. Pozytywne przeformułowania należy do strategii skoncentrowanych na emocjach i nie prowadzi bezpośrednio do rozwiązania problemu. Ale właśnie dzięki temu, że wzbudza pozytywne emocje, przywraca utracone w sytuacji stresowej zasoby, wiarę w możliwość poradzenia sobie i motywuje do podejmowania działań mających na celu rozwiązanie istniejącego problemu.
Autor: dr Joanna Piekarska