Strach jest emocją, której bardzo nie lubimy. Jego odczuwanie należy do najbardziej nieprzyjemnych, a doświadczenie skrajnie silnego strachu (lęku) może być wręcz traumatycznym przeżyciem.
Strach zawsze dotyczy przyszłości i pojawia się, gdy przyszłe zdarzenia postrzegamy jako ryzykowne, niebezpieczne i mogące doprowadzić do utraty cenionej przez nas wartości. Wartością tą może być np. życie i zdrowie nasze lub naszych bliskich, stabilność finansowa, dobre imię, poczucie niezależności, kontroli. Postrzegane zagrożenie może istnieć realnie, ale może być także tylko wyobrażone. Uczucie strachu może utrzymywać się krótko lub przez dłuższy czas. Długotrwały stan strachu jest wykańczający i pochłania bardzo dużo energii. Wówczas warto przyjrzeć się mu z pomocą specjalisty, podobnie jak wtedy, gdy jest on zbyt silny lub nieadekwatny do sytuacji.
Strach zwiększa naszą czujność i skłania do podjęcia działań mających na celu eliminację postrzeganego zagrożenia. Tę emocję możemy wykorzystać, by nam służyła. Możemy wykorzystać to, że ukierunkowuje naszą uwagę na spostrzegane przez nas zagrożenie. Dzięki temu możemy świadomie ocenić, na ile to zagrożenie jest realne, co możemy zrobić, aby go uniknąć, co powinniśmy zrobić, gdy nie uda się nam go uniknąć.
Strach niesie ze sobą informacje i pokazuje nam, na co w danym momencie powinniśmy zwrócić uwagę. Np. odczuwany na myśl o zbliżającym się egzaminie, może być informacją, że nie przygotowaliśmy się dostatecznie dobrze lub że ucząc się ominęliśmy jakąś istotną część materiału, więc powinniśmy poświęcić więcej czasu na naukę lub upewnić się, czy niczego nie pominęliśmy. Jeśli jednak wiemy, że spędziliśmy wiele godzin nad książkami ucząc się do egzaminu i niczego nie pominęliśmy, odczuwany strach może wskazywać, że nie wierzymy w siebie, i to właśnie podwyższeniem samooceny powinniśmy się zająć.
Warto nauczyć się odczytywać informacje niesione przez strach i wykorzystywać je, by nam służyły – pomagały w radzeniu sobie z rzeczywistymi zagrożeniami oraz pomagały w pracy nad sobą i rozwoju osobistym.
Autor: dr Joanna Piekarska